“The Telegraph”: Fransanın pensiya sistemi çökür

Bakı, 17 avqust, AZƏRTAC

Emmanuel Makronun keçən ay keçirilən seçkilərdə təhqir olunması onun flaqman pensiya islahatının sonu ola bilər.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə Britaniyanın “The Telegraph” qəzeti “Fransanın pensiya sistemi çökür” sərlövhəli məqaləsində yazıb.

Fransada keçirilən parlament seçkilərində Prezidentin 2030-cu ilə qədər minimum pensiya yaşının 62-dən 64-ə qaldırılması ilə bağlı olduqca mübahisəli siyasətinə düşməncə yanaşan ifrat solçu və ifrat sağçı qüvvələrin mövqeyi güclənib. Vətəndaşlar dövlət pensiyasını almaq üçün 43 il (hazırda 42 il) tam işləməli olacaqlar.

Makron hesab edir ki, dövlət pensiya sisteminin qorunması üçün islahatlar zəruridir, çünki Fransa əhalisi qocalır. Hazırda ölkədə 17 milyon pensiyaçı yaşayır ki, bu da 2004-cü illə müqayisədə dörd milyon nəfər çoxdur. Lakin bu siyasət Fransa seçicilərini hiddətləndirib, onlar qəti olaraq daha çox işləməməli olduqlarını bildiriblər. Fransada dövlət pensiya yaşı digər böyük Avropa ölkələri ilə müqayisədə aşağıdır. Almaniya pensiya yaşının 65-dən 67-yə qaldırılması prosesindədir. İtaliyada artıq 67 yaş təşkil edir.

Böyük Britaniyada dövlət pensiya yaşı 2028-ci ildə 66-dan 67-yə, daha sonra 2040-cı illərin ortalarında 68-ə yüksəlməlidir.

Bu, Fransa siyasətində həm ifrat sağçı, həm də ifrat solçu partiyaların təqaüd yaşının nəinki eyni qalması, hətta aşağı salınması lazım olduğunu iddia etməsinə mane olmadı.

“Allianz Trade” sığorta şirkətinin parisli iqtisadçısı Maksim Darme hesab edir ki, bu dəyişikliklər ölkəyə 10 milyard avro ilə 60 milyard avro arasında ziyan vura bilər. Onun sözlərinə görə, bu, “nəhəng fiskal boşluğa” gətirib çıxaracaq, çünki Fransanın büdcə kəsirini 2027-ci ilə qədər ÜDM-in 3 faizindən aşağı – Aİ qaydalarına əsasən icazə verilən maksimum səviyyəyə salmaq üçün artıq 70 milyard avro qənaət pul lazımdır.

2023-cü ildə Fransada büdcə kəsiri ÜDM-in 5,5 faizini təşkil edib ki, bu da Avropa zonasında ən yüksək göstəricilərdən biridir. Ölkə ÜDM-in 13,9 faizini dövlət pensiyalarına xərcləyir ki, bu da İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (İƏİT) orta göstəricisindən demək olar ki, iki dəfə çoxdur. İƏİT-in məlumatına görə, Fransada pensiya yaşı ilə gözlənilən ömür uzunluğu arasındakı fərq kişilər üçün 27, qadınlar üçün isə 23,5 ildir ki, bu da bütün ölkələr arasında ən böyük göstəricidir.

Fransanın borc səviyyəsi ilə bağlı narahatlıqlar “Standard & Poor’s” reytinq agentliyinin may ayında ölkənin kredit reytinqini aşağı salmasına səbəb olub. “Moody’s” xəbərdarlıq edib ki, pensiya islahatları ləğv olunarsa, o da eyni hərəkəti edə bilər.